KRYNICA-ZDRÓJ

CERKIEW GREKOKATOLICKA P.W. ŚW PIOTRA I PAWŁA I RZYMSKO-KATOLICKA P.W. OBJAWIENIA PAŃSKIEGO

ul. Kraszewskiego 177

Cerkiew Objawienia Pańskiego zbudowana została w latach 1872 - 1857w tradycji cerkiewnej, murowana z cegły i kamienia, częściowo otynkowana. Cerkiew ta jest jednonawowa z transeptem, którą zamyka węższe presbiterium z przylegającą do niego zakrystią. Budynek posiada dach sidłowy z siedmioma baniastymi wieżyczkami ze ślepymi latarniami. Frontowa wieża nakryta jest baniastym hełmem z latarnią otoczoną z dwóch stron dwoma mniejszymi przybudówkami zakończonymi podobnie jak wieża główna. Całość kryta jest blachą. Z zabytków cerkiewnych zachowały się cztery ołtarze boczne z XIX wieku.

CERKIEW PRAWOSŁAWNA P.W. RÓWNEGO APOSTOŁOM KSIĘCIA WŁODZIMIERZA

ul. Cmentarna 3

Została zbudowana w latach 1983-1996 z cegły, w tradycji budownictwa cerkiewnego. Wewnątrz znajduje się ikonostas i kilka ikon, a w przedsionku - zabytkowy obraz ze sceną sądu Chrystusa oraz wyciętą w drewnie sceną Ukrzyżowania, pochodzący prawdopodobnie za zakończenia ikonostasu. Piękna sylwetka nawiązuje do architektury cerkwi wschodniosłowiańskich. Tablica umieszczona w przedsionku informuje, że cerkiew ta jest symbolem przywiązania Rubinów- Łemków do wiary ojców- prawosławia.

DAWNA CERKIEW P.W. OPIEKI NAJŚWIĘTSZEJ MARII PANNY obecnie KOŚCIÓŁ PARAFIALNY P.W. SERCA JEZUSOWEGO

ul. Słotwińska 50

Świątynia została zbudowana w latach 1887-1888 w miejscu spalonej w 1796 roku cerkwi.
Jest to budynek drewniany, konstrukcji zrębowej, pokryty blachą z kwadratową wieżą konstrukcji słupowej. Budynek wieńczą trzy baniaste kopuły ze ślepymi latarniami.
Ołtarz główny z XIX w.

Z wyposażenia cerkiewnego zachowało się jedynie barokowe (XVIII w.) tabernakulum z rzeźbionym tronem i wizerunek Chrystusa przy słupie oraz barokowo-klasycystyczny lichtarz z XIX wieku.
Obecnie kościół rzymskokatolicki.

SZCZAWNIK

Dawna cerkiew greko-katolicka p.w. Św. Dymitra

Obecnie istniejąca świątynia zbudowana została w 1841 roku, w typie sakralnego budownictwa zachodnio-łemkowskiego.

Posiada drewnianą konstrukcję zrębową i wieżę o konstrukcji słupowej.
Budynek trójdzielny i jednonawowy. Nad nawą i prezbiterium występują pozorne sklepienia zwierciadlane. Dachy są łamane, podbite gontem i kryte blachą. zdobią je trzy baniaste wieżyczki ze ślepymi latarniami.

Wnętrze cerkwi ma wystrój charakterystyczny dla budownictwa sakralnego greko-katolickiego byłego "klucza muszyńskiego". Większość znajdujących się tam zabytków pochodzi z XIX wieku. Jednak część z nich szczególnie cennych, ma wcześniejszy rodowód. Pochodzą prawdopodobnie ze świątyni, która pierwotnie stała na miejscu obecnej cerkwi.

Są to: późnobarokowy ołtarz boczny z 1729 roku z ikona "Przemienienia Pańskiego" oraz z obrazem "Chrystus w grobie". W ołtarzu zachwyca bogata ornamentyka roślinno-geometryczna zdobień. Podobny rodowód ma dzwon z 1707 roku. Na uwagę zasługują ponadto dwa obrazy ludowe pochodzące z późniejszego okresu: motywy z 1854 roku "Ukrzyżowanie" oraz ikona "Św. Barbara" z 1867 roku.
Prezbiterium od nawy dzieli późnobarokowy ikonostas z przełomu XVIII/XIX wieku, podzielony według tematyki. U samej góry umieszczone są obrazy Patriarchów Starego Testamentu, niżej Matki Boskiej w różnych okresach jej życia, a jeszcze niżej Apostołów. Na wysokości ołtarza można zobaczyć obraz Św. Mikołaja, Matki Boskiej Gwiazdy Zarannej, Pana Jezusa oraz Św. Demetriusza patrona cerkwi, a najniżej sceny ze Starego Testamentu.

Po wysiedleniu ludności łemkowskiej w latach 1945-47, cerkiew greko-katolicka stała się kościołem rzymsko-katolickim.

BEREST

DAWNA CERKIEW GREKO – KATOLICKA P.W. ŚW. KOSMY I DAMIANA

Obecnie kościół rzymskokatolicki- dawna cerkiew p.w. św. Kosmy i Damiana z 1842 roku. Budowla jest drewniana, konstrukcji zrębowej, trójdzielna, szalowana gontami z wieżą konstrukcji słupowej z nadwieszoną izbicką, szalowana deskami z sobotami przy ścianach wieży. Dachy pobite blachą, wieże zdobią barokowe hełmy ze ślepymi latarniami i cebulastymi kopułkami z krzyżami. Na ścianach wewnętrznych zamieszczona jest polichromia figuralna z 1928 roku. Zachowało się też pełne wyposażenie utrzymane w tradycji cerkiewnej z XVII-XX wieku m.in. ikonostas, dwa barokowe ołtarzyki boczne, ikona Matki Boskiej Izbańsiej z 1721 roku, przeniesiona tu z Izb.

CZYRNA

DAWNA CERKIEW GREKO-KATOLICKA P.W. ŚW. PARASKIEWY

Kościół- dawna cerkiew p.w. św.Paraskiewy z 1892 roku.

Świątynia jest drewniana, szalowana, trójdzielna, jednonawowa, knstrukcji zrębowej z wieżą konstrukcji słupowej zakończoną hełmem z latarniami i szczytową makowicą. Wnętrze utrzymane częściowo w tradycji cerkiewnej zawiera XX- wieczny ikonostas i nowe wyposażenie, umieszczone po zamianie kościoła. Kościół w typie sakralnego budownictwa zachodniołemkowskiego.W otoczeniu znajduje się cmentarz.

W dolnej części wsi – XIX wieczna kapliczka nad Czyrnianką.

MOCHNACZKA – NIŻNA

DAWNA CERKIEW GREKO – KATOLICKA P.W. ŚW. MICHAŁA ARCHANIOŁA

Kościół- dawna cerkiew p.w. św. Michała Archanioła z XVII wieku. Przebudowa w 1787 r. i rozbudowa w 1846 r., Jest to budowla drewniana, konstrukcji zrębowej, szalowana, trójdzielna z dachem pobitym blachą, z wieżą konstrukcji słupowej z nadwieszoną izbicą, na której są malowane tarcze zegarowe, zakończona barokowym hełmem z ślepymi latarniami. Najstarszym i w całości zachowanym zabytkiem wewnątrz świątyni jest ikonostas barokowo-klasycystyczny z początku XVII/VIII wieku. Kościół posiada również dwa ołtarze barokowe z XVIII wieku oraz ambonę z XIX wieku.

W pobliżu cerkwi znajduje się stary cmentarz z nagrobkami z XIX i XX wieku.

MOCHNACZKA

Kościół p.w. Św. Łukasza drewniany, 1886 r.

MUSZYNKA

DAWNA CERKIEW GREKO – KATOLICKA P.W. JANA EWANGELISTY

Kościół – dawna cerkiew greckokatolicka p.w. św. Jana Ewangelisty z 1689 roku. Budowla drewniana, trójdzielna, szalowana, pobita blachą, w typie cerkwi zachodniołemkowskich. Dachy nad nawą i presbiterium łamane, nad babińcem siodełkowe, zwieńczone baniastą wieżyczką ze ślepą latarnią. Wnętrze zawiera ikonostas z XVIII wieku, natomiast w ołtarzu bocznym obraz św. Barbary z ołtarza polowego obozu konfederatów barskich.

PIORUNKA

DAWNA CERKIEW GREKO – KATOLICKA P.W.ŚW.KOSMY I DAMIANA

Kościół- dawna cerkiew p.w. św. Kosmy i Damiana z 1789 roku w typie sakralnego budownictwa zachodnio-łemkowskiego. Świątynia jest drewniana o konstrukcji zrębowej, trójdzielna, szalowana gontem, z wieżą, słupowa z nadwieszoną izbicą, szalowaną deskami z cebulastym hełmem pobitym blachą. Całość kościoła wieńczą trzy baniaste kopuły. Wewnątrz zachował się rokokowy ikonostas i boczne ołtarzyki późnobarokowe z końca XVIII wieku. Odnawiana w 1909 roku i w latach międzywojennych.

W pobliżu znajduje się drewniana dzwonnica i przycerkiewny cmentarz.

POLANY

DAWNA CERKIEW GREKOKATOLICKA P.W. MICHAŁA ARCHANIOŁA

Kościół – dawna cerkiew p.w. św. Michała Archanioła z 1820 roku. Świątynia jest drewniana o konstrukcji zrębowej, dwudzielna, szalowana z gontami i namiotowymi dachami, pobitymi blachą. Wieża konstrukcji słupowej o pochyłych ścianach z izbicą i babińcem. Całość wieńczą trzy baniaste wieżyczki ze ślepymi latarniami. Wnętrze budowli zawiera: zachowany ikonostas, ołtarzyki boczne, ikony, feretrony pochodzące z XVII-XIX wieku oraz barokową ambonę z 1700 roku.

POWROŹNIK

DAWNA CERKIEW GREKO-KATOLICKA P.W. ŚW. JAKUBA MŁODSZEGO APOSTOŁA

Obecnie kościół rzymskokatolicki - dawna cerkiew p.w. św.Jakuba z 1606 roku. To świątynia drewniana, trójdzielna, jednonawowa, konstrukcji zrębowej z okazałą wieżą, konstrukcji słupowej z nadwieszoną izbicą. Cerkiew zakańczają trzy baniaste wieżyczki ze ślepymi latarniami. Ściany zewnętrzne, dachy i wieżyczki pobite gontem. Wnętrze z zachowaną polichromią figuralną, ołtarz główny z ikoną Matki Bożej typu hodegetria, ikonostas, pojedyncze unikalne ikony z XVII wieku oraz ambona z 1700 roku. Na wieży dzwon z 1615 roku.

TYLICZ

DAWNA CERKIEW GREKO - KATOLICKA P.W. ŚW. KOSMY I DAMIANA

Cerkiew/Kościół cmentarny - dawna cerkiew greckokatolicka pod wezwaniem Kosmy i Damiana, z 1743 r. w typie sakralnego budownictwa zachodnio-łemkowskiego, przebudowany ok.1930 r.
Budowla drewniana, oszalowana, konstrukcji zrębowej, trójdzielna, jednonawowa z wieżą konstrukcji słupowej podbitą gontem. Obiekt wieńczą trzy wieżyczki z baniastymi hełmami. We wnętrzu wyposażenie o charakterze cerkiewnym: znajduje się polichromia z 1938 roku, wykonana z okazji 950-lecia Chrztu Rusi, oraz ikonostas z 1 połowy XVIII wieku.

Możliwość zwiedzania:

- od czwartku do soboty od godz.9.00-18.00

- w niedzielę od godz.12.00-17.00

Więcej informacji na stronie: www.krynica.pl

Mieści się w zabytkowej, typowej dla XIX-wiecznych uzdrowisk, drewnianej willi "Romanówka". Obiekt usytuowany do roku 1990 przy ul. Piłsudskiego rozebrano i po remoncie konserwatorskim w latach 1992-1994 odtworzono na nowym miejscu w centrum miasta, przy Bulwarze Dietla, naprzeciwko Starego Domu Zdrojowego.

W muzeum szeroko przedstawiona jest twórczość jednego z najsłynniejszych na świecie malarzy z kręgu malarstwa intuicyjnego, Nikifora (ok. 1895-1968 r.), niemal całe życie mieszkającego w Krynicy. Są tu obrazy Nikifora pochodzące z wszystkich okresów jego twórczości; zarówno akwarele, gwasze, jak i rysunki prezentujące róźnoraką, charakterystyczną dla twórczości artysty tematykę: pejzaże z cerkwiami i kościołami, architekturę krynicką, wnętrza, dworce, urzędy, "fabryki dolarów", portrety, itp. Część dokumentacyjną wystawy stanowią pamiątki po Nikiforze, publikacje poświęcone malarzowi oraz jego fotografie. Muzeum jest również miejscem prezentacji wystaw znanych artystów z kręgu sztuki nieprofesjonalnej i ludowej.

Otwarcie Muzeum Nikifora zostało uznane za najciekawsze wydarzenie muzealne roku 1995. Zgromadzono tu obrazy i pamiątki po Nikiforze, malarzu samouku urodzonym około 1895, którego twórczość "odkryta" w latach 30., określona mianem sztuki naiwnej, zdobyła rozgłos również poza granicami Polski. Nikifor, stale mieszkający w Krynicy i od 1962 nazwany Krynickim, pozostawił po sobie ponad 2000 akwarelek. Na papierze, tekturze, pudełkach itp. najczęściej malował bardzo kolorowe pejzaże miejskie, budynki, kościoły, rzadziej sceny religijne i portrety, a obrazki swoje sygnował podpisami, które są bezsensownymi zestawami liter.

W Muzeum zgromadzono 77 prac Nikifora, w większości z okresu międzywojennego, uznanego za najlepszy w jego twórczości. Pokazany jest też jego skromny warsztat malarski, słynna skrzynia, w której przechowywał cały swój dobytek, pieczątki, które sam robił, zdjęcia artysty z ostatnich 10 lat życia (jedyne, jakie miał) zrobione przez jego prawnego opiekuna, plastyka Mariana Wosińskiego. Na ekspozycji znalazły się również poświęcone Nikiforowi książki i artykuły autorów polskich i zagranicznych, plakaty, katalogi wystaw i zaproszenia na nie.

Muzeum jest również miejscem prezentacji wystaw znanych artystów z kręgu sztuki nieprofesjonalnej i ludowej.

Zabawki zawsze odgrywały i odgrywają ważną rolę w życiu każdego człowieka od zarania dziejów. Wiele współczesnych zabawek wywodzi się z bardzo odległej przeszłości -każda ma swoją historię.

W Muzeum prezentowane są zabawki z historią, z różnych okresów zabawkarstwa europejskiego: francuskie i niemieckie lalki o przecudnych szklanych oczach, misie do których każdy z nas przytulał się w dzieciństwie, citroeny z 1936 roku na pedały, klocki kamienne, hełm i szabla z czasów Napoleona III, teatrzyki domowe, mebelki i wiele innych. Każda z nich to ludzkie uczucia, tęsknoty i marzenia. Każda przepięknie wykonana z wielką dbałością o szczegóły. Można cofnąć się w czasie zasiadając w klasie szkolnej z lat 60 XX wieku.

„Są zabawki dostosowane do każdego wieku, od grzechotki do tronu, a każdy z ich właścicieli jednakowo sobie je ceni -każdy swoją", te słowa Henrego Fielding'a są mottem Muzeum Zabawek „Bajka".

W stałej ekspozycji znajduje się ponad 3000 obiektów. Wystawa ma na celu ukazanie zabawki jako cennego dziedzictwa kulturowego całej ludzkości, przeznaczona jest zarówno dla dorosłych jak i dzieci.

Bogactwem krynickiej ziemi są przede wszystkim wody mineralne, których lecznicze właściwości znane są i cenione od wieków – lokalna legenda opisuje historię pasterki i rycerza, uzdrowionego wodą ze wskazanego źródła. Krynickie wody mineralne od dawna znajdują się w centrum zainteresowania medycyny. Ich działanie lecznicze zostało udowodnione długoletnią obserwacją, a w miarę postępu nauk medycznych wielostronnymi badaniami fizykochemicznymi i klinicznymi.

Na obszarze administracyjnym uzdrowiska Krynica-Zdrój znajdują się 23 ujęcia wody, z tego 7 ujęć(„Zdrój Główny”, „Słotwinka”, „Jan”, „Józef”, „Mieczysław”, „Tadeusz”, „Zuber”) stosuje się do kuracji pitnej (krenoterapii) lub używa do produkcji wody butelkowanej. Pozostałe ujęcia dostarczają wody mineralne do leczenia wziewnego (inhalacje) oraz zabiegów w postaci kąpieli mineralnych kwasowęglowych.

Kryniczanka – to krystaliczny dar natury, bijący z głębin ziemi na wprost Pijalni Głównej. Składniki zawarte w Kryniczance (w ilości ok. 2900 mg/l) plasują ją na jednym z czołowych miejsc wśród krajowych wód mineralnych. Kryniczanka zawiera minerały potrzebne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu: sód, potas, wapń, fluor, magnez, lit. Dzięki wysokiej zawartości składników mineralnych działa korzystnie na organizm. Reguluje czynności układu nerwowo-mięśniowego, działa antystresowo oraz przeciw alergicznie, zapobiega zawałom serca oraz miażdżycy naczyń krwionośnych, obniża poziom cholesterolu we krwi. To bardzo smaczna woda mineralna zalecana w celach zdrowotnych do codziennej konsumpcji.

Słotwinka – skuteczna w leczeniu przewlekłych chorób układu pokarmowego, chorób z niedoboru magnezu, m.in. nerwic, stanów stresowych, chorób neurologicznych. Działa przeciwalergicznie, pomaga usuwać metale ciężkie z organizmu. Zalecana w celach profilaktyczno-zdrowotnych.

Zuber – niezastąpiony w chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy. Jego żółciotwórcze i żółciopędne działanie jest wykorzystywane w leczeniu chorób wątroby i dróg żółciowych. Obniża podwyższony poziom cukru we krwi (zastosowanie w leczeniu cukrzycy), łagodzi również przykre objawy nadużycia alkoholu. Należy stosować według zaleceń lekarza.

Jan – bardzo moczopędna woda, idealna w leczeniu kamicy nerkowej oraz innych schorzeń nerek i dróg moczowych, także miażdżycy (obniża poziom cholesterolu we krwi) i cukrzycy. Stosować wg zaleceń lekarza.

Józef – silnie moczopędna, znajduje zastosowanie w chorobach nerek i dróg moczowych, przede wszystkim kamicy moczowej.

Mieczysław – stosuje się przy chorobach przewodu pokarmowego, nerek, skazie moczanowej oraz niedokrwistości. 0,42% szczawa wodorowęglanowi-wapniowa.

Działa od 1970 roku. Wewnątrz mieści się ekspozycja poświęcona historii turystyki w Beskidzie Sądeckim. Do najcenniejszych eksponatów należy zachowana księga pamiątkowa uratowana ze spalonego przedwojennego schroniska.

Osobne gabloty poświęcono najwybitniejszym działaczom turystycznym: Kazimierzowi Sosnowskiemu, Waleremu Goetlowi i Zygmuntowi Hepterowi. Eksponowana jest też literatura turystyczna. Obraz walk partyzanckich w rejonie Jaworzyny Krynickiej obrazuje tryptyk partyzancki oraz mapa ukazująca miejsca potyczek. Oddzielna sala prezentuje dorobek czołowych organizatorów turystyki w Beskidzie Sądeckim: prof. Feliksa Rapfa, Romana Nitribitta i Juliana Zawadowskiego.

Pijalnia Jana – pawilon drewniany wzniesiony w 1923 r. , służący jako pijalnia wód ze zdrojów „Józefa” i „Jana” na Janówce. Jest to obiekt o cechach budowli pawilonowo-dworkowej, nakryty dachem czterospadowym, z umieszczoną pośrodku nad kalenicą ażurową latarnią, zwieńczoną kopulasto. Elewacja południowa nosi znamiona manieryzmu. Jest ażurowa, a rzędy kolumn dźwigają drewniane dwułucza.

Pijalnia Główna – zaliczana do najnowocześniejszych obiektów tego typu w Europie, jest halą spacerową z umieszczoną w jej wnętrzu salą koncertową dla 350 osób. Została pomyślana jako ogród zimowy łączący dwa tarasy promenadowe, osłonięte ścianami ze szkła. Przed budynkiem głębi zewnętrznego plateau bije źródło „Główne” zabezpieczone kryształową kopułą. Źródło jest symbolem i początkiem historii uzdrowiska, widoczne z każdej perspektywy deptaku, jest również dostępne dla spacerujących. Oprócz zdroju Głównego do Pijalni doprowadzone są wody: „Jan”, „Tadeusz”, „Zuber” oraz „Słotwinka”.

Pijalnia Mieczysław – znajduje się w Starym Domu Zdrojowym. Dysponuje wyłącznie wodą „Mieczysław”.